Energiedelen in Belgïe

Als je in Vlaanderen woont en je zelf energie produceert, bijvoorbeeld met behulp van zonnepanelen, kun je die energie delen met andere verbruikers (vrienden, familie, buren, enz.). Je kunt er ook voor kiezen om jouw geproduceerde energie met jezelf te delen op een ander leveringspunt, zoals jouw tweede verblijf.

Wanneer je aan energiedelen doet, deel je als producent jouw gehele productie met verschillende begunstigden (waar je als producent ook deel van uitmaakt). De producent wordt dus niet bevoordeeld ten opzichte van andere begunstigden en het is ook niet mogelijk om enkel de "overschot" van jouw geproduceerde energie te delen. De twee partijen, de producent en de begunstigde, zullen indien ze op hetzelfde tijdstip dezelfde behoeften hebben, dus elk dezelfde hoeveelheid energie uit de productie ontvangen. Je hebt wel nog altijd een energiecontract nodig bij een leverancier voor de momenten waarop je geen energie produceert of ontvangt.

Opgelet: Energiedelen betreft enkel de energiecomponent van jouw elektriciteitsfactuur. Als ontvanger betaal je dus minder voor de energiekost aan jouw energieleverancier, maar blijf je wel nettarieven, heffingen en kosten voor groene stroom en WKK betalen. De energie die je ontvangt, komt immers nog altijd bij jou terecht via het openbare elektriciteitsnet.

Het delen van energie biedt mogelijkheden aan consumenten die anders geen toegang zouden hebben tot lokaal geproduceerde energie en stelt alle begunstigden (waaronder ook de producent) in staat hun energierekening te verlagen. De productiecapaciteit moet dan natuurlijk wel voldoende zijn om de energiebehoeften van alle begunstigden te vervullen.

Ten slotte kan de geproduceerde energie, die niet door de begunstigden wordt verbruikt, nog steeds worden doorverkocht aan de energieleverancier via de injectievergoeding en op die manier dus ook een besparing opleveren. Pas wanneer je jouw volledige productie zou verkopen of delen met een andere verbruiker, valt die injectievergoeding weg.

Momenteel bestaan er in Vlaanderen drie verschillende systemen van energiedelen. Het gaat om:

1. Energiedelen in een gemeenschappelijk gebouw: In dit scenario kunnen mede-eigenaars investeren in een zonnepaneleninstallatie op het dak van hun gebouw en de geproduceerde energie kosteloos met elkaar delen.

2. Energiedelen met jezelf: In dit geval verdeel je jouw elektriciteitsproductie met jouw verschillende leveringspunten. Zo kun je de stroom die je bijvoorbeeld produceert op jouw hoofdverblijfplaats ook gebruiken voor je tweede verblijf aan zee. Het voordeel van dit systeem is dat je jouw geproduceerde elektriciteit op al je leveringspunten kunt benutten en jouw totale energierekening kunt verlagen.

3. Persoon-aan-persoonverkoop of wegschenken: Je kunt jouw geproduceerde elektriciteit ook gewoon verkopen of wegschenken aan een andere verbruiker (een buur, vrienden, familieleden,..). De verkoper en de ontvanger bepalen in dit geval samen de voorwaarden in een onderhandse overeenkomst.

Er bestaat geen "goed" of "slecht" energiedeelsysteem. De keuze is volledig afhankelijk van jouw persoonlijke situatie.

Vanaf januari 2023 komen er trouwens nog eens twee nieuwe systemen bij, namelijk: energiedelen binnen een energiegemeenschap van burgers en een hernieuwbare energiegemeenschap.

Om energie te kunnen delen, verkopen of wegschenken moet je rekening houden met de volgende voorwaarden:

1. Alle partijen moeten een digitale meter hebben.
2. Alle partijen moeten "meetregime 3" aanvragen bij hun energieleverancier. Op die manier kan Fluvius de verbruiksgegevens per kwartier uitlezen en doorsturen naar de betrokken energieleveranciers. Deze regeling is noodzakelijk bij elk deelsysteem.
3. Alle partijen moeten bij dezelfde netbeheerder zitten.
4. De rollen moeten duidelijk omschreven zijn (minimaal 2 leveringspunten: producent – begunstigde(n)) en door jou contractueel vastgelegd worden.

Sinds 23 januari 2023 is het niet langer noodzakelijk dat alle partijen bij dezelfde energieleverancier zitten.

Voldoe je aan alle voorwaarden? Registreer jouw deelsysteem dan bij jouw netbeheerder (via Mijn Fluvius). Hoewel we steeds klaar staan om jou te helpen, is Mega niet betrokken bij de oprichting van deelsystemen. Om een deelsysteem op te starten, dien je de verschillende stappen van jouw netbeheerder, Fluvius, te volgen. Ten slotte moet de vertegenwoordiger de EAN-codes die deel uitmaken van het deelsysteem doorgeven aan de betrokken energieleverancier. Raadpleeg voor meer informatie over het delen van energie de website van jouw netbeheerder Fluvius en de website van de Vlaamse energieregulator VREG.

Natuurlijk! Wanneer je deelneemt aan een deelsysteem komt de gedeelde elektriciteit bij jou/iemand anders terecht via het openbare elektriciteitsnet, hetgeen ook kosten met zich meebrengt. Jij draagt bij aan deze kosten door via je energiefactuur transport- en distributiekosten, belastingen en kosten voor groene stroom en WKK te betalen.

Daarnaast is het belangrijk om te weten dat Mega tijdens de opmaak van jouw afrekeningsfactuur nog niet op de hoogte is van jouw deelname aan een energiedeelsysteem. De netbeheerder brengt ons namelijk pas later op de hoogte van de hoeveelheid energie die je tijdens een bepaalde periode gedeeld of ontvangen hebt.

We maken daarom steeds eerst een normale afrekening op voor jouw energieverbruik- en injectie en houden daarbij geen rekening met het energiedeelsysteem. Je betaalt met andere woorden voor de energie die je verbruikt en je ontvangt een injectievergoeding voor de elektriciteit die je op het net injecteert, alsof je geen deel zou uitmaken van een energiedeelsysteem.

Zodra we de gegevens van de netbeheerder hebben ontvangen, maken we een aparte factuur voor energiedelen op. Afhankelijk van jouw rol bij het energiedelen kan het om een betaling of terugbetaling gaan:

• Energieproducenten betalen via deze factuur de eerder ontvangen injectievergoeding terug voor de hoeveelheid energie die ze niet aan Mega hebben verkocht, maar met een andere netgebruiker hebben gedeeld.
• Ontvangers van gedeelde energie ontvangen daarentegen een terugbetaling voor de energiekost* van de hoeveelheid energie die ze niet via Mega hebben verbruikt, maar van een andere netgebruiker hebben ontvangen.

Op deze manier ontvangen producenten enkel een injectievergoeding voor de elektriciteit die ze effectief op het net hebben geïnjecteerd en betalen consumenten enkel voor de elektriciteit die ze via hun energieleverancier hebben verbruikt.

*Opgelet: Energiedelen betreft enkel de energiecomponent van jouw elektriciteitsfactuur. Als ontvanger betaal je dus minder voor de energiekost aan jouw energieleverancier, maar blijf je wel nettarieven, heffingen en kosten voor groene stroom en WKK betalen. De energie die je ontvangt, komt immers nog altijd bij jou terecht via het openbare elektriciteitsnet.

Momenteel lopen er in Brussel verschillende proefprojecten. Deze zijn gebaseerd op het principe van collectieve zelfconsumptie en zullen het binnenkort mogelijk maken voor groepen producenten-consumenten om energie te delen of te verkopen binnen een energiegemeenschap. Zodra er een beslissing wordt genomen over de deelsystemen in Brussels Hoofdstedelijk Gewest, zullen wij onze FAQ uiteraard bijwerken.
Raadpleeg voor meer informatie de website van je netbeheerder Sibelga en de Brusselse energieregulator Brugel.

Momenteel is het in Wallonië nog niet mogelijk om energie te delen. Men is echter volop bezig om dit systeem binnenkort ook in Wallonië te lanceren. Zodra er een beslissing wordt genomen over de deelsystemen in Wallonië zullen wij onze FAQ uiteraard bijwerken.
Raadpleeg ondertussen de website van je netbeheerder en de Waalse energieregulator CWaPE voor meer informatie.