Digitale meters: voordelen, beperkingen en jouw persoonsgegevens

De digitale (ook wel slimme) meter in België is veel meer dan een nieuw kastje. Het is een krachtig hulpmiddel om je energieverbruik te kennen, beter te beheren en je energiefactuur te verlagen. Of je nu in Wallonië, Brussel of Vlaanderen woont, de uitrol van de digitale meter is volop aan de gang.

Wat is een digitale meter?

Vaarwel aan de oude elektromechanische meter die je met een zaklamp moest aflezen in de kelder of garage. Vandaag kun je rekenen op de digitale meter, een technologisch pareltje dat je verbruik meet en automatisch doorstuurt naar je netbeheerder (ORES, Sibelga of Fluvius, afhankelijk van je regio).

Definitie en werking

De digitale meter berekent je energieverbruik in real time en stuurt de gegevens op afstand door naar je netbeheerder. In tegenstelling tot klassieke meters is er geen manuele actie meer nodig: de meterstanden worden automatisch doorgestuurd, wat het beheer van je verbruik vergemakkelijkt.

Dankzij dit systeem kun je je verbruik op elk moment controleren en tariefinformatie ontvangen. Heb je zonnepanelen? Dan meet de slimme meter ook hoeveel zonne-energie je injecteert en verbruikt.

Samengevat:

• Registreert je verbruik in real time
• Stuurt meterstanden automatisch door
• Laat je toe je verbruik te volgen via app of website
• Meet de geïnjecteerde elektriciteit op het net
• Kan op afstand worden beheerd door je netbeheerder
• Voorkomt fraude
• Vermijdt verrassingen op je energiefactuur

Wat is het verschil tussen een digitale meter en een klassieke meter?

Waar staan we in België met de uitrol van de digitale meter?

• Wallonië: Netbeheerder ORES installeert slimme meters in specifieke situaties: bij een defect, een nieuwe aansluiting of op aanvraag van de klant. De uitrol gebeurt geleidelijk, gemeente per gemeente, met als doel om tegen eind 2029 alle klassieke meters te vervangen. Wil je niet wachten? Je kunt nu al een aanvraag indienen via het online formulier.
• Vlaanderen: Sinds 2019 installeert Fluvius slimme meters bij nieuwbouw, vervangingen en op aanvraag. In september 2025 had al 73% van de Vlaamse huishoudens een digitale meter. De uitrol verloopt vlot en maakt deel uit van een bredere strategie rond energie-efficiëntie en zonne-energie.
• Brussel: Sibelga is in oktober 2023 gestart met de uitrol van slimme meters. Tegen eind 2030 zouden bijna alle Brusselaars over een digitale meter moeten beschikken. Ook hier kun je een vroegtijdige aanvraag indienen via deze link.

De voordelen van slimme meters

Overschakelen naar een slimme meter is een beetje zoals een papieren kaart inruilen voor een GPS: je wint aan precisie, comfort en controle. Dit zijn de voordelen die écht het verschil maken voor jouw energiebudget:

• Nauwkeurige en bijna real-time opvolging van je verbruik: Geen vage schattingen meer: je weet precies hoeveel elektriciteit je verbruikt, wanneer en waarvoor. Dat is ideaal om je energiefactuur onder controle te houden en je gebruik aan te passen aan goedkopere tijden.
• Eerlijkere facturatie Dankzij de automatische communicatie met je netbeheerder betaal je exact wat je verbruikt. Geen verrassingen meer, geen manuele meteropnames, geen schattingen — gewoon duidelijkheid.
• Snelle detectie van storingen en afwijkingen: Het systeem laat je leverancier toe om snel in te grijpen bij een technisch probleem. Zo vermijd je lange wachttijden en onverwachte kosten.
• Makkelijker beheer van zonne-energie: Heb je zonnepanelen? Dan meet de slimme meter ook hoeveel zonne-energie je terug op het net zet. Dat maakt het eenvoudiger om je rendement te berekenen en een aangepast tarief te kiezen.
• Minder technische bezoeken: Omdat alles digitaal verloopt, zijn er minder afspraken nodig met technici. Dat betekent minder gedoe, minder papierwerk en meer rust.

Wat zijn de beperkingen van slimme meters?

Hoewel de slimme meter veel voordelen biedt, zijn er ook enkele aandachtspunten die belangrijk zijn om te kennen — zeker als je als particulier bewust met energie en je budget wil omgaan.

Installatiekost en terugverdientijd

De installatie van een slimme meter kan in sommige gevallen kosten met zich meebrengen. Soms is de plaatsing gratis, maar het rendement hangt af van je verbruik, het type meter en hoe goed je je energiegebruik weet te beheren. Goed om te weten: de meter zelf verbruikt maximaal 2 watt, en dat wordt niet aangerekend op je energiefactuur.

Technische fouten of storingen

Net als elk digitaal toestel kan een slimme meter defect raken of foutieve gegevens doorsturen. Dit kan leiden tot verkeerde facturatie of verwarring over je verbruik. In zulke gevallen is het belangrijk om snel contact op te nemen met je netbeheerder.

Digitale drempels voor sommige gebruikers

De slimme meter werkt vaak via een app of online portaal. Voor wie minder vertrouwd is met technologie — zoals ouderen of mensen zonder internet — kan dit een barrière vormen. Wat voor de ene gebruiker een slimme oplossing is, voelt voor de andere als een extra last.

Slimme meters en persoonsgegevens: wat moet je weten?

De komst van slimme meters roept terechte vragen op over gegevensbescherming. Wat de beveiliging betreft: de gegevens die via het LTE-netwerk worden verzonden, worden niet in één keer doorgestuurd, maar in stukjes. Op elk moment worden de gegevens versleuteld om een betere bescherming en veiligheid te garanderen.

Hieronder ontdek je de belangrijkste zaken die je moet weten om controle te houden over je energieverbruik zonder je privacy op te geven.

Welke gegevens worden verzameld en hoe vaak?

Slimme meters registreren:

• Je energieverbruik in quasi real time
• Gedetailleerde meterstanden: vermogen, periode, eventuele injectie van zonne-energie
• Technische gegevens over de werking van de digitale meter

De frequentie van gegevensverzameling kan variëren: elke 15 minuten, elk uur of één keer per dag, afhankelijk van de instellingen en je netbeheerder.

Goed om te weten: enkel het totale verbruik wordt geregistreerd. De partijen die toegang hebben tot je gegevens weten dus niet welk toestel je wanneer gebruikt. Ze kunnen niet zien of je een Harry Potter-marathon houdt of je maandelijkse was doet.

Wie heeft toegang tot je gegevens en onder welke wettelijke voorwaarden?

• Netbeheerders zoals Fluvius, om het systeem goed te laten functioneren (raadpleeg hun website voor meer informatie over hun cookiebeleid en service)
• Je energieleverancier, om je energiefactuur op te maken
• Jijzelf, via een app of beveiligd klantenportaal
• Overheidsinstanties, onder strikte wettelijke voorwaarden (bijvoorbeeld in het kader van een gerechtelijk onderzoek)

Dit alles valt onder de GDPR-wetgeving, die het volgende garandeert:

• Een duidelijk doel voor de gegevensverzameling
• Een beperkte bewaartermijn
• Versterkte beveiligingsmaatregelen en transparante communicatie

De rol van de CREG, de Gegevensbeschermingsautoriteit en de GDPR

De CREG (Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas) ziet erop toe dat slimme meters de marktregels en jouw rechten respecteren.

De Gegevensbeschermingsautoriteit (de Belgische tegenhanger van de Franse CNIL) heeft adviezen gepubliceerd over de risico’s voor de privacy en de goede praktijken die gevolgd moeten worden. Ze heeft ook aanbevolen dat gebruikers de communicatiefunctie van de meter moeten kunnen uitschakelen.

De GDPR, die in de hele Europese Unie van toepassing is, garandeert dat je gegevens niet zonder jouw geïnformeerde toestemming mogen worden gebruikt.

Jouw rechten: inzage, bezwaar, verwijdering van gegevens

Als consument heb je het recht om:

• Je verbruik op elk moment te raadplegen
• Je te verzetten tegen bepaald gebruik (bijv. voor marketingdoeleinden)
• De verwijdering of beperking van de verwerking van je gegevens te vragen, binnen de wettelijke grenzen

Mag je de installatie van een slimme meter weigeren?

De uitrol van de slimme meter versnelt in België, maar niet alle consumenten zijn overtuigd. Dit zegt de regelgeving per regio, samen met de gevolgen van een weigering en de mogelijke alternatieven voor wie zijn klassieke meter wil behouden.

De regelgeving per regio

• Vlaanderen: De installatie van een digitale meter is sinds 2021 verplicht. Klassieke meters worden systematisch vervangen bij elke installatie, renovatie of vervanging. In bepaalde gevallen kunnen gezinnen met een exclusief nachttarief uitstel aanvragen tot 1 januari 2028.
• Wallonië: Sinds januari 2024 kunnen klanten de installatie van een communicatiemeter niet meer weigeren. Wel kunnen ze binnen 15 dagen na installatie vragen om de communicatiefunctie uit te schakelen.
• Brussel: Ook hier is weigeren niet mogelijk en kunnen er sancties volgen.

Wat zijn de mogelijke gevolgen van een weigering?

• Risico op een financiële boete
• Risico op verlies van toegang tot het net
• Geen toegang tot je verbruik in real time
• Geen toegang tot bepaalde dynamische tarieven
• Minder nauwkeurige facturatie
• Minder flexibiliteit bij meteropnames

Wat zijn de alternatieven of aanpassingen als je geen fan bent van de slimme meter?

In Wallonië kun je de communicatiefunctie laten uitschakelen en toch de slimme meter behouden. De meterstanden worden dan manueel opgenomen. Je kunt ook vragen om beperkte toegang tot je gegevens of een lagere frequentie van gegevensoverdracht.

Tips om je slimme meter optimaal te gebruiken

Een slimme meter hebben is goed. Maar weten hoe je hem gebruikt om je verbruik te beheren en optimaal te profiteren van de voordelen, is nog beter. Hier zijn enkele tips om het maximale uit je digitale meter te halen:

Log in op je klantenzone

Elke netbeheerder biedt een app of online portaal aan waarmee je toegang krijgt tot je gegevens:

• MySibelga: toegang tot je meterstanden en verbruik in Brussel
• MijnFluvius: gedetailleerde opvolging van je energieverbruik in Vlaanderen
• myORES: visualisatie van je gegevens en beheer van je zonnepaneleninstallatie in Wallonië

Analyseer en pas je verbruik aan

Dankzij de gegevens die in real time worden verzameld, kun je:

• De momenten identificeren waarop je energieverbruik het hoogst is
• Energievreters opsporen
• Je gewoontes aanpassen om je factuur te verlagen

Een goede opvolging helpt je om efficiënter te produceren (als je zonnepanelen hebt) en slimmer te verbruiken.

Stel meldingen of persoonlijke drempels in

Sommige portalen laten je toe om verbruiksdrempels of waarschuwingen in te stellen bij oververbruik of storingen. Zo kun je:

• Je verbruik onder controle houden
• Onaangename verrassingen vermijden
• Snel reageren bij afwijkingen

Kies voor een dynamisch tarief

Met een slimme meter kun je een energiecontract met dynamisch tarief afsluiten. Daarbij verandert de elektriciteitsprijs elk uur, afhankelijk van de schommelingen op de Belgische energiemarkt. Zo kun je je verbruik in real time volgen en je gewoontes aanpassen. Door je energieverbruik te plannen op momenten dat de prijzen het laagst zijn, kun je je factuur aanzienlijk verlagen.

Conclusie

De slimme meter is een krachtig hulpmiddel om je energieverbruik te beheren, efficiënter te produceren en je factuur te verlagen. Dankzij automatische meteropnames, real-time opvolging en de integratie van hernieuwbare energie, maakt de communicatiemeter de weg vrij voor een verantwoord en verbonden energiegebruik. En met de juiste reflexen kan iedereen er het beste uit halen.

Voor nog meer bespaartips: neem een kijkje op onze blog!

Veelgestelde vragen (FAQ) over slimme meters

Werkt mijn slimme meter zonder internet?

Ja! De slimme meter gebruikt een onafhankelijk communicatiesysteem en is dus niet afhankelijk van je internetverbinding of modem. Je verbruik wordt automatisch doorgestuurd naar je netbeheerder, zoals Fluvius in Vlaanderen, zonder dat je zelf iets hoeft te doen. Zo blijft de service betrouwbaar, ook als je wifi uitvalt.

Hoe vaak worden de gegevens doorgestuurd?

Dat hangt af van je netbeheerder en het type digitale meter. Meestal gebeurt dit één keer per dag, maar sommige meters kunnen ook elke 15 minuten of elk uur gegevens verzenden. Je kunt deze frequentie raadplegen via de app van je netbeheerder, zoals:

• Mijn Fluvius (Vlaanderen)
• MyORES (Wallonië)
• My Sibelga (Brussel)

Zo krijg je toegang tot je verbruik en kun je je energiegebruik beter afstemmen op je budget en elektriciteitstarief.

Wat moet ik doen bij abnormaal verbruik?

• Controleer je app of klantenportaal
• Spoor energievretende toestellen of ongewoon gebruik op
• Neem contact op met je netbeheerder voor een technische controle of manuele meteropname
• Bij een storing of defect kan een interventie ingepland worden

Een slimme opvolging van je verbruik helpt je om geld te besparen en je elektriciteitsverbruik te optimaliseren – zeker als je ook zonnepanelen of een thuisbatterij gebruikt.

Kun je bepaalde functies van de meter uitschakelen?

Ja, maar dat hangt af van je regio:

• In Wallonië kun je binnen 15 dagen na installatie vragen om de communicatiefunctie uit te schakelen.
• In Vlaanderen is de communicatiefunctie verplicht en kan ze niet worden uitgeschakeld.
• In Brussel kunnen bepaalde functies beperkt worden, afhankelijk van je situatie en het beleid van de netbeheerder.

Wil je meer informatie over jouw rechten en opties? Raadpleeg dan de website van je netbeheerder of neem rechtstreeks contact op.